Inicjatywa „Ratujemy Sztandar 68. Pułku Piechoty” skupia się na odnowieniu sztandaru, który odnaleziono w marcu 2025 roku i przekazano do Muzeum Ziemi Sochaczewskiej oraz Pola Bitwy nad Bzurą.
Sztandar 68. Pułku Piechoty z Wrześni odkryto 9 marca bieżącego roku w pobliżu Iłowa przez członków Sochaczewskiej Grupy Odkrywców Historii. Znalezisko ukryte było w bańce po mleku i spoczywało w ziemi przez 86 lat. Po jego wydobyciu natychmiast przystąpiono do działań zabezpieczających. Muzeum Ziemi Sochaczewskiej we współpracy ze znalazcami postanowiło przetransportować sztandar do Warszawy, do Muzeum Wojska Polskiego, gdzie w specjalistycznej pracowni został wstępnie oczyszczony i odkażony.
Po potwierdzeniu autentyczności sztandaru, przeprowadzono ekspertyzę, która wykazała, że pełna konserwacja będzie kosztowna i czasochłonna. Muzeum w Sochaczewie uzyskało kosztorysy z trzech różnych pracowni, a wszystkie opiewają na wysokie sumy. Oczekuje się, że renowacja i zabezpieczenie sztandaru potrwają około trzech lat.
22 października podczas XX Sesji Rady Gminy Iłów, na zaproszenie Wójta Jana Kraśniewskiego, uczestniczył Dyrektor Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą, Radosław Jarosiński. Dyrektor zaapelował do samorządu oraz mieszkańców Gminy Iłów o wsparcie działań związanych z renowacją cennego sztandaru, którego wartość porównywana jest do relikwii. W trakcie swojego wystąpienia przedstawił krótką historię sztandaru oraz wysiłki podejmowane w celu pozyskania funduszy na jego renowację. Wysłano pisma do Ministerstwa Obrony Narodowej oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z prośbą o wsparcie, jednak wskazano, że jedyną dostępną opcją jest udział w konkursach, takich jak program MKiDN „Wspieranie Działań Muzealnych”. Aby móc wziąć udział w tym konkursie, Muzeum musi dysponować własnymi środkami. W sprawę zaangażowali się również poseł ziemi sochaczewskiej Maciej Małecki, Radny Sejmiku Województwa Mazowieckiego Michał Orliński, oraz Burmistrz Sochaczewa Daniel Janiak.
Przywrócenie sztandaru do pierwotnej formy nie jest możliwe, ale można go przygotować do ekspozycji, co wymaga długiego i skomplikowanego procesu. Aby zapobiec dalszemu pogarszaniu się stanu sztandaru, konieczne jest szybkie zahamowanie procesu wysychania tkaniny oraz przeprowadzenie badań bakteriologicznych. Następnie trzeba uzupełnić ubytki, wzmocnić materiał i przyszyć na nowo metalowe hafty do płata jedwabnego. Czas nagli, a sztandar jest w złej kondycji, dlatego muzeum stara się przyspieszyć proces konserwacji i apeluje do wszystkich, którym bliskie jest dobro sztandaru, o wsparcie poprzez otwartą zbiórkę.
Wpłat można dokonywać na konto: 35 9011 0005 0013 1977 2000 0040 z dopiskiem: „na renowację sztandaru 68. Pułku Piechoty”.
Zdjęcie źródło: Trakt Pamięci Bohaterów Bitwy nad Bzurą 1939 r., https://www.facebook.com/traktpamiecibitwynadBzura/
Zdjęcie źródło: https://www.muzeumsochaczew.pl